Act 7 | BOJ | STEP | Onaqa atra tamo gate a na Stiven nenemyej, “Naŋgo anjam maronub di bole e?”

Acts 7

Stiven a Juda tamo kokba naŋgo ulatamuq dia Qotei aqa anjam plaltosiq minjrej

1 Onaqa atra tamo gate a na Stiven nenemyej, “Naŋgo anjam maronub di bole e?” 2 Onaqa Stiven a kamba marej, “O ijo was ti ijo abu ti niŋgi ijo anjam endi quiye. Nami gago moma utru Abraham a Mesopotemia sawaq di sosiqa Haran qureq gilosaisonaqa bati deqa gago Qotei laŋ qureq di unu qaji a Abraham aqa ulatamuq di brantosiqa minjej, ‘O Abraham, ni na ino mandam ti ino was naŋgi ti uratnjrsimqa mandam bei e na osormitqa deq gilime.’ 4 Qotei na Abraham degsi minjnaqa a tigelosiqa Kaldia sawa uratosiq Haran qureq gilsiq di soqnej. Bunuqna aqa abu moinaqa Qotei na a qariŋyonaq mandam iga bini unum qaji endeq bosiq soqnej. 5 Sonaqa Qotei na mandam mutu bei a yosai. A aŋgro saiqoji sonaqa Qotei na minjej, ‘Bunuqna e na ni ti ino moma kalil ŋambabeleŋqab qaji naŋgi ti mandam endi eŋgwai.’ 6 Osiqa minjej, ‘Mati ino moma naŋgi sawa beiq di yauŋ tamo soqnibqa sawa deqaji tamo naŋgi na wau koba enjroqnsib ugeugeinjroqnibqa wausau 400 gilqas. 7 Yimqa e na kamba sawa deqaji tamo naŋgi ugeugeinjritqa ino moma naŋgi sawa di uratosib bosib mandam endia sosib e qa louoqnqab.’ Qotei na nami Abraham degsi minjej. 8 Osiqa minjej, ‘E ni ti ino moma naŋgi ti nuŋgo Qotei sqai. Niŋgi dego ijo segi tamo uŋgasari sqab.’ Osiqa aqa anjam di siŋgilatqa osiqa Abraham minjej, ‘Ni muluŋ unoqnqam.’ Degsi minjnaqa Abraham aqa aŋgro Aisak ŋambabonaqa bati 8 qa muluŋ waiyej. Aisak aqa aŋgro Jekop ŋambabonaq a dego muluŋ waiyej. Onaqa Jekop na kamba aqa aŋgro 12-pela naŋgi muluŋ wainjrej. Di gago moma utru 12-pela.

9 “Onaqa bati bei Jekop aqa aŋgro 11-pela naŋgi naŋgo was Josep qa ugeosib a ojsib tamo qudei naŋgo baŋq di atnabqa naŋgi na silali enjrsib Josep osi sumsib Isip sawaq dia uratonab soqnej. Ariya Josep a Isip sawaq di sosiqa a tamo kobaquja bei wauetoqnej. Josep a gulube ti sonaqa Qotei na aqaryaiyoqnsiqa geregereiyoqnej. Osiqa Josep powo koba yeqnaqa a Isip naŋgo mandor koba aqa ulatamuq dia kumbra tulaŋ boledamu yeqnaqa unoqnsiqa Josep qa are tulaŋ boleiyonaq soqnej. Deqa a na Josep minjej, ‘Ni Isip naŋgo gate koba sqam.’ Degsi minjej deqa Josep a Isip sawa taqatoqnej. Isip naŋgo mandor koba aqa tal dego taqatoqnej.

11 “Bunuqna Isip sawa ti Kenan sawa ti mam koba osib deqa naŋgi gulube koba iteb. Onaqa gago moma naŋgi dego iŋgi saiinjrej. 12 Iŋgi saiinjrnaqa Jekop a endegsi quej, ‘Isip sawaq dia iŋgi koba unu.’ Deqa a gago moma naŋgi qariŋnjrnaq iŋgi awaiyqa Isip sumeb. Sumsib iŋgi awaiyosib olo puluosib beb. 13 Bunuqna gago moma naŋgi olo iŋgi awaiyqa qariŋnjrnaq Isip sumeb. Sumsib naŋgo was Josep aqa ulatamuq dia tigelonab a segi qa babtonaq naŋgi a qa poinjrej. Bati deqa Isip naŋgo mandor koba a dego Josep aqa abu qa ti aqa was naŋgi qa ti poinjrej. 14 Onaqa Josep na aqa was naŋgi olo qariŋnjrnaq aisib Josep aqa leŋ kalil aqa abu Jekop ombla joqsib Isip sumeb. Tamo ti uŋa ti kalil turtonab 75. 15 Bati deqa Jekop a Isip sawaq sumsiqa dia sosiq moiej. Gago moma utru naŋgi dego dia moreŋeb. 16 Onaqa naŋgo qusa osi bosib Sekem qureq dia subq ateleŋeb. Sub di nami Abraham na Hamor aqa aŋgro naŋgoq dena silali na awaiyej.

17 “Ariya wausau gargekoba gilnaqa Qotei na gago moma naŋgi mandam iga bini unum qaji endi enjrqa bati jojomej. Agi nami Qotei na Abraham minjej, ‘Bunuqna e na ni ti ino moma naŋgi ti mandam endi eŋgwai.’ Bati di jojomonaqa gago moma utru naŋgo leŋ kalil Isip sawaq dia tulaŋ kobaeb. 18 Bati deqa Isip naŋgo mandor koba bei tigelej. A Josep qa poiyosai. 19 Deqa a na gago moma naŋgi gisa gisaŋnjroqnsiq ugeugeinjroqnej. Gago moma naŋgo aŋgro ŋambabeqnab a na naŋgi minjreqnaq osi giloqnsib nañuq di uratnjreqnab moreŋoqneb. 20 Bati deqa Moses a ŋambabej. Qotei a Moses qa are tulaŋ boleiyonaq soqnej. Bai qalub qa Moses aqa meani naŋgo talq dia a ulitosib geregereiyoqneb. 21 Bunuqna naŋgi Moses osib yaq di uratonab sonaqa Isip naŋgo mandor koba aqa asi na itosiq aqa segi qa marsiq a boletonaq tamo kobaqujaej. 22 A Isip naŋgo skul kobaq giloqnsiq powo koba oqnej. Deqa a tamo siŋgila koba soqnej. A siŋgila na wauoqnsiqa anjam maroqnej.

23 “A wausau 40 sosiqa bati deqa aqa segi leŋ Israel naŋgi unjrqajqa marsiqa gilsiq naŋgoq di brantej. Brantonaqa Isip tamo bei na Israel tamo bei qalougeteqnaq unsiqa a kamba Israel tamo di aqaryaiyosiq Isip tamo di qalnaq moiej. 25 Osiqa are qalej, ‘Ijo leŋ Israel naŋgi ijo kumbra di unsib endegsi poinjrqas, “Bole, Qotei na Moses giltimqa a na iga joqsim Isip sawa uratqom.” ’ Di naŋgi degsi poinjrosai. 26 Nebeonaqa Moses a olo walwelosi gilsiq Israel tamo aiyel qoteqnab unjrsiqa naŋgi aiyel potnjrsiq minjrej, ‘Niŋgi aiyel was wo. Kiyaqa niŋgi qoteqnub?’ 27 Degsi minjrnaqa tamo aqa was qaloqnej qaji a na tigelosiqa Moses aqa baŋ gotraŋyetosiqa minjej, ‘Yai na ni gago gate koba atqoqa iga taqatgosim gago une gereiyqa bonum? 28 Ya ni na Isip tamo bei qalnam moiej degsim e olo lubsim moiotbqam kio?’ 29 Onaqa Moses a anjam di qusiqa a ulaŋosiq gilsiq Midian sawaq di yauŋej. Di sosiqa uŋa osiqa aŋgro mel aiyel ŋambabtnjrej.

30 “A di sosiqa wausau 40 koboonaqa a wadau sawaq gilsiq Sainai mana utruq dia ŋam luwit yusiq puloŋeqnaqa Qotei aqa laŋ aŋgro bei ŋam puloŋq di sonaq unej. 31 Unsiqa are koba qalsiqa olo geregere unqa osiqa ŋam luwit utruq gilnaqa ŋam puloŋq dena Tamo Koba Qotei na anjam endegsi minjnaq quej, ‘O Moses, e ino moma naŋgo Qotei. E Abraham aqa Qotei. E Aisak aqa Qotei. E Jekop aqa Qotei.’ Degsi minjnaqa Moses a ulaugetosiq gindagindaŋej. Osiqa ŋam puloŋ di unqa uratosiqa turuej. 33 Onaqa Tamo Koba Qotei na olo minjej, ‘Mandam mutu kiñala ni tigelejunum endi getento koba. Deqa ino siŋga tatal piqt. 34 Ni que. Ijo segi tamo uŋgasari naŋgi Isip sawaq dia gulube ti sonab e unjronum. Naŋgi akamkobaeqnab e quonum. Deqa e na naŋgi Isip naŋgo mandor koba aqa baŋq dena eleŋqai. E deqa ni mermqa bonum. Deqa ni tigel. E ni qariŋmitqa Isip aiqam.’ Qotei na Moses degsi minjej.

35 “O was qu, Moses qujai di nami Israel naŋgi na baŋ gotraŋyetosib minjeb, ‘Yai na ni gago gate koba atqoqa iga taqatgosim gago une gereiyqa bonum?’ Agi a qujai Qotei na qariŋyonaq Isip sawaq aisiqa a Israel tamo uŋgasari naŋgo gate koba sosiqa naŋgi Isip naŋgo mandor koba aqa baŋq dena eleŋej. Agi laŋ aŋgro a ŋam luwitq di sosiqa Moses aqaq di brantonaqa aqa medabuq na Qotei na Moses minjej, ‘E ni qariŋmitqa Isip aiqam.’ 36 Moses qujai dena Isip sawaq aisiq dia maŋwa gargekoba yoqnej. Osiqa Israel naŋgi joqsiqa Isip sawa uratosib wadau sawaq gileb. Gilsib Yuwal Lentq dia Moses na maŋwa gargekoba yeqnaqa wausau 40 koboej. 37 Moses qujai dena Israel tamo uŋgasari naŋgi minjrej, ‘Bunuqna Qotei na aqa medabu o qaji tamo bei e bul nuŋgo ambleq dena tigeltimqa a na niŋgi anjam merŋgoqnqas.’ 38 Moses qujai dena Israel tamo uŋgasari naŋgi joqsiq wadau sawaq dia korooqneb. Di gago moma naŋgi. Moses qujai di Sainai manaq oqsiqa dia laŋ aŋgro na anjam minjej qaji a ombla soqneb. Sosibqa Moses na ŋambile gaigai sqajqa anjam Qotei aqaq dena yaiyosiqa gago moma naŋgi enjrej.

39 “Ariya Moses a Sainai mana goge dia sonaqa gago moma naŋgi na aqa anjam dauryqa uratosib a qoreiyeb. Osib olo puluosib Isip sawaq gilqajqa maroqneb. 40 Osib Aron endegsib minjeb, ‘Ni na gago qotei qudei gereiyetgimqa naŋgi na iga joqsib puluosim Isip olo sumqom. Moses agi iga Isip sawaq dena joqsi bej qaji bini a qabitqo kio di iga qaliesai.’ Naŋgi na Aron degsib minjeb. 41 Onaqa bati deqa gago moma naŋgi bulmakau sigitosib aqa sulum gereiyeb. Gereiyosib qotei gisaŋ di atraiyosib areboleboleinjrej. 42 Naŋgi kumbra degyeb deqa Qotei na naŋgi qoreinjrnaqa naŋgi seŋ ti bai ti bongar ti biŋinjroqneb. Naŋgo kumbra deqa Qotei aqa medabu o qaji tamo naŋgi nami endegsib neŋgreŋyeb, ‘O Israel tamo uŋgasari, niŋgi wausau 40 wadau sawaq di sosibqa bulmakau ti kaja ti ñumoqnsib qotei gisa gisaŋ atrainjroqneb. Niŋgi na e atraibosaioqneb. 43 Niŋgi qotei gisaŋ Molek aqa tal ti qotei gisaŋ Refan aqa bongar ti sigitosib naŋgo sulum gereiyosib wadau sawaq di osi laqnsib naŋgi biŋinjroqneb. Nuŋgo une deqa e niŋgi wiŋgitqa niŋgi sawa endi uratosib Babilon qure taqal beiq aisib di sqab.’ Nami Qotei aqa anjam degsib neŋgreŋyeb.

44 “Ariya gago moma naŋgi wadau sawaq di sosibqa naŋgi Qotei bole aqa segi so tal dego osi laqneb. Tal di Qotei na nami sigitosiqa Moses osoryonaqa degsi gereiyej. Tal dia Qotei a segi bati gaigai sosiqa Israel tamo uŋgasari naŋgi anjam minjroqnej. 45 Bunuqna gago moma naŋgi tal di onabqa Josua na naŋgi joqsi bosiqa mandam endia soqneb. Sonabqa Qotei na Josua minjnaqa a na sawa bei bei qaji tamo kalil naŋgi winjrnaq jaraionabqa gago moma naŋgi mandam endi enjrej. Bati deqa gago moma naŋgi Qotei aqa tal di o ti bosib mandam endia atnab soqnej gilsi gilsiq Devit aqa batiej. 46 Qotei a Devit qa are tulaŋ boleiyonaq soqnej. Deqa Devit a Qotei endegsi pailyej, ‘O Jekop aqa Qotei, ni odbimqa e ni sqajqa tal kobaquja gereiyetmqai.’ 47 Degsi pailyonaqa Qotei na saidyej. Deqa a tal gereiyosai. Onaqa bunuqna Devit aqa ŋiri Solomon na Qotei a segi sqajqa tal kobaquja di gereiyetej.

48 “O was niŋgi quiye. Tamo Koba Qotei a laŋ goge di unu. Deqa tal tamo na gereiyo qaji a dia sqasai. Agi Qotei aqa medabu o qaji tamo bei a nami anjam endegsi marej, 49 ‘Tamo Koba Qotei a marqo, “Laŋ qure a ijo awo jaram koba. Mandam a ijo siŋga atqajqa sawa. Deqa e sqajqa tal niŋgi na gereiyetbqa keresai. E aqaratqajqa sawa bei sosai. 50 Ijo segi baŋ na iŋgi iŋgi kalil gereiyem unu.” ’”

51 Stiven a anjam di kalil marekritosiq olo siŋgila na endegsi minjrej, “Niŋgi anjam gotraŋyo ani tamo. Nuŋgo are Qotei aqaq di sosai. Niŋgi sawa bei bei qaji tamo naŋgi bul. Sawa bei bei qaji tamo naŋgi Qotei qaliesai dego kere niŋgi dego Qotei qaliesai. Niŋgi Qotei aqa anjam quqwa urateqnub. Niŋgi bati gaigai Qotei aqa Mondor aqa anjam dego quqwa urateqnub. Nuŋgo moma naŋgi kumbra di yoqneb agi niŋgi na olo yeqnub. 52 Nuŋgo moma naŋgi kumbra endegsib yoqneb. Naŋgi na Qotei aqa medabu o qaji tamo kalil naŋgi ugeugeinjroqnsib ñumoqneb. Bei uratosaioqneb. Kalil ñumoqneb. Qotei aqa medabu o qaji tamo naŋgi na nuŋgo moma naŋgi anjam endegsib minjroqneb, ‘Kumbra Tiŋtiŋ Yeqnu Qaji Tamo a bqas.’ Degsib minjreqnab naŋgi quqwa uratoqnsib naŋgi ñumoqneb. Ariya Yesus a bonaqa niŋgi na nuŋgo moma naŋgo kumbra di dauryosib Yesus osib jeu tamo naŋgo baŋq di atnabqa naŋgi na qalnab moiej. 53 Niŋgi Qotei aqa dal anjam Moses a nami Qotei aqa laŋ aŋgro aqa baŋq dena yaiyej qaji di dauryqa uratosib agi Yesus qaleb.” Stiven a na Juda tamo kokba naŋgi degsi minjrej.

Naŋgi Stiven meniŋ na qalsib moioteb

54 Onaqa naŋgi Stiven aqa anjam di qunab are qametnjrnaqa minjiŋ ani oqetnjrnaqa qalagei anjam atoqnej. 55 Bati qujai deqa Qotei aqa Mondor na Stiven siŋgila yonaqa a laŋ goge tarosiqa Qotei aqa riaŋ koba unej. Yesus a Qotei aqa baŋ woq di tigelesonaq unej. 56 Osiqa Juda tamo kokba naŋgi minjrej, “Niŋgi quiye. Laŋ waqwoqa Tamo Aŋgro a Qotei aqa baŋ woq di tigelesonaq e unonum.”

57 Stiven a naŋgi degsi minjrnaqa naŋgi kalil aqa anjam di quqwa uratosib tulaŋ koba murqumyosib naŋgo dabkala baŋ na getentosib gurgur ti gilsib siŋgila na ojeb. 58 Ojsib meniŋ na qalib moiqajqa titosib qure polomq osi gileb. Onaqa tamo naŋgi nami Stiven aqa jejamu laŋa gisaŋyeb qaji naŋgi na naŋgo gara jugo piqteleŋosib aŋgro wala bei aqa ñam Sol aqa siŋgaq di koroiyeb. 59 Osib meniŋ na Stiven qaleqnabqa moiqa osiqa Yesus endegsi pailyej, “O Tamo Koba Yesus, ni na ijo qunuŋ ame.” 60 Degsi pailyosiqa siŋga tombol na awoosiq tulaŋ koba maosiq marej, “O Tamo Koba Yesus, naŋgi e lubonub naŋgo une deqa marsim kambatnjraime. Naŋgo une di kobotetnjrime.” A degsi pailyosiqa moiej.